Zastanawiasz się, czy Twoje dziecko ma ADHD? A może nie wiesz, co oznacza ten skrót? W niniejszym artykule postaram się, by to zagadnienie stało się dla Ciebie jaśniejsze.
ADHD można określić jako zespół nadpobudliwości psychoruchowej lub zaburzenia hiperkinetyczne. Jest to zaburzenie funkcjonowania procesów nerwowych wywołanych brakiem równowagi między procesami hamowania i pobudzania. Skoncentrowane jest wokół 3 obszarów: nadruchliwości, zaburzeń funkcji uwagi oraz nadmiernej impulsywności. Wyróżnia się 3 podtypy ADHD, jednak każdy z nich sprowadza się do zaburzeń wymienionych wyżej obszarów. Co ważne, ADHD nie jest skutkiem błędów wychowawczych, a odmiennym sposobem funkcjonowania układu nerwowego. Jako przyczynę wskazuje się również czynniki genetyczne oraz środowiskowe.
O objawach nadpobudliwości psychoruchowej mówimy, gdy dziecko:
• jest stale pobudzone, wierci się, kręci na krześle, buja się, ciągle trzyma coś w dłoniach,
• nie potrafi odpoczywać w ciszy, a podczas zabawy jest bardzo głośne,
• skupia się tylko przez krótki czas, ale często potrafi skupiać się w hałasie,
• łatwo się rozprasza,
• przerywa innym, trudno jest mu wytrzymać do końca wypowiedzi,
• ma problem z dokończeniem zadania, wstaje od stolika, nie potrafi długotrwale nad czymś pracować,
• robi rzeczy bez zastanowienia,
• reaguje szybko i bez namysłu,
• podejmuje zachowania ryzykowne,
• nie zważa na wypadki i urazy,
• szczególnie w wieku przedszkolnym – przejawia zachowania agresywne, takie jak szczypanie, gryzienie (jest to związane ze zwiększoną impulsywnością).
Każdy z tych objawów wpływa także na społeczne i emocjonalne funkcjonowanie dziecka, które jest nadwrażliwe na niektóre bodźce, cechuje się intensywniejszymi reakcjami emocjonalnymi, trudno jest mu przyzwyczajać się do nowych sytuacji, jest często drażliwe i zalęknione. Zdarza się, że przekracza granice innych osób, jest bardzo niecierpliwe, wskutek czego jest niekiedy odrzucane przez rówieśników.
Podsumowując: dziecko z ADHD ma problemy wynikające z nadpobudliwości psychoruchowej, może przejawiać trudności społeczno-emocjonalne, przez co narażone jest na stygmatyzację i odrzucenie przez grupę rówieśniczą, wskutek czego takie dziecko może funkcjonować poniżej swoich możliwości, nie pokazując pełni swojego potencjału.
Co zrobić, jeśli podejrzewasz u swojego dziecka ADHD?
W pierwszym kroku warto porozmawiać z wychowawcą grupy, by skonsultować swoje obawy, być może nauczyciel również zaobserwował coś niepokojącego. Następnym krokiem powinno być zgłoszenie dziecka do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w celu oceny jego psychofizycznego rozwoju, a także konsultacja z psychiatrą – ADHD jest diagnozą stawianą przez lekarza. Obecnie ADHD diagnozuje się u dzieci powyżej 6 roku życia, jednak jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, warto omówić je ze specjalistą.
Jak pomóc dziecku z ADHD/ryzykiem ADHD?
• Pomóż mu skupić się na jednej czynności.
• Kieruj do niego krótkie, pojedyncze polecenia.
• Proponuj małe zadania do wykonania, a te złożone dziel na etapy.
• Zapewnij środowisko, które jest przewidywalne. Wprowadź stały rytm dnia, ustal godziny snu i posiłków.
• Ogranicz bodźce, takie jak muzyka, gry komputerowe, telewizja.
• Zadbaj, by wieczór był okazją do relaksu i wyciszenia.
• Bądź cierpliwy.
• Zadbaj, by miejsce, w którym dziecko się uczy było ubogie w przedmioty, które mogą go rozpraszać.
• Ucz dziecko sposobów na wyrażanie swoich nieprzyjemnych emocji.
• Zamiast mówić, czego ma nie robić, staraj się proponować alternatywne zajęcia.
• Nie używaj słów i sformułowań: Ty zawsze!, Ty nigdy!, Nie wolno!, Musisz! - częstoprzynoszą odwrotny skutek, a dodatkowo etykietują dziecko.
• Współpracuj z nauczycielem ze szkoły/przedszkola.
• Chwal swoje dziecko!
Pamiętaj, że dzieci z ADHD mają wiele zalet, np.:
• są gotowe do rozmowy i chętne do dyskusji na różne tematy,
• mają wiele pomysłów i rozwiązań,
• mają bogatą wyobraźnię,
• są energiczne, przez co chętnie podejmują się nowych wyzwań,
• potrafią robić wiele rzeczy naraz,
• myślą niekonwencjonalnie,
• potrafią dostrzegać szczegóły, których inni nie widzą,
• są komunikatywne, łatwo nawiązują kontakty z rówieśnikami i z osobami dorosłymi.